دیزارتری

تعریف

دیزآرتری یک اختلال حرکتی گفتار است. این اختلال ناشی از حرکات آسیب دیده‌ی عضلات مورد نیاز برای گفتار از قبیل لب‌ها، زبان، تارهای صوتی و دیافراگم می‌باشد. نوع و شدت دیزآرتری به ناحیه آسیب دیده در دستگاه عصبی بستگی دارد.

علائم و نشانه‌ها

فردی که دچار دیزآرتری شده، ویژگی های زیر را در گفتار خود نشان خواهد داد:

• گفتارشل و ناواضح که منجر به اشکال در درک آن می‌گردد.
• سرعت آهسته‌ی گفتار
• سرعت زیاد گفتار همراه با وضوح پایین
• حرکات محدود شده در زبان، لب‌ها و فک
• تغییر در کیفیت صوتی از قبیل گرفتگی، نفس آلودگی یا تو دماغی بودن

علل

دیزآرتری ناشی از آسیب به مغز است. این آسیب می‌تواند در زمان تولد ایجاد شود(مانند فلج مغزی و یا دیستروفی عضلانی) و یا در سال‌های پس از تولد، به دلایل مختلفی که بر سیستم عصبی اثرگذار است، ایجاد گردد.

از این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سکته مغزی
• آسیب به سر
• تومور
• بیماری‌های پارکینسون، هانتینگتون، ام اس، ALS و …

تشخیص

آسیب شناس گفتار و زبان مشکلات گفتاری فرد را ارزیابی کرده و ماهیت و شدت آن را تعیین می‌کند. براین اساس حرکات وضعیت اندام های گفتاری، وضعیت تنفس و ویژگی‌های صوتی بررسی می‌گردد و همچنین تولید گفتار در بافت‌های مختلف ارزیابی می‌شود.

درمان‌

درمان به علت، نوع و شدت علائم بستگی دارد. آسیب شناس گفتار و زبان در جهت افزایش توانمندی‌های ارتباطی فرد تلاش می‌کند.

برخی اهداف درمانی شامل موارد زیر است:

• کاهش سرعت گفتار
• افزایش حمایت تنفسی جهت صحبت کردن با صدای بلند
• افزایش قدرت عضلانی
• افزایش حرکات زبان و لب
• بهبود تولید صداهای گفتاری در جهت افزایش وضوح گفتار
• آموزش به مراقب و افراد خانواده فرد جهت برقراری ارتباط مؤثرتر با فرد مبتلا به دیزآرتری
• در موارد شدید فرد از روش‌های جایگزین جهت برقراری اسفاده می‌کند(مثلا اشارات ساده، تخته‌های الفبا یا ابزارهای الکترونیکی)

روش‌هایی برای برقراری ارتباط بهتر با فرد مبتلا به دیزآرتری

مهم است که هم فرد مبتلا به دیزآرتری و هم اطرافیان وی در جهت برقراری ارتباط مؤثر دو طرفه تلاش کنند. در اینجا به برخی موارد اشاره می گردد:

نکاتی برای فرد مبتلا به دیزآرتری

• قبل از اینکه شروع به صحبت با جملات طولانی کنید، موضوع مورد نظر خود را با یک واژه یا عبارتی کوتاه عنوان کنید.
• از اینکه مخاطبتان منظور شما را درک کرده، اطمینان حاصل کنید.
• با سرعت آهسته و صدای بلند صحبت کرده و به دفعات مکث کنید.
• هنگامی که احساس خستگی می کنید(گفتار شما ممکن است نا واضح تر شود)کمتر صحبت کنید.
• اگر خسته یا کلافه شوید، از سایر روش‌های برقراری ارتباط از قبیل اشاره‌ها برای رساندن
• منظور خود استفاده کنید و یا کمی استراحت کرده و ادامه‌ی صحبت را به زمان بعد موکول کنید.

ممکن است کودکان برای به یاد سپردن این استراتژی‌ها به کمک بیشتری نیاز داشته باشند.

نکاتی برای اطرافیان فرد مبتلا به دیزآرتری

• نویز زمینه‌ای و عوامل حواس پرت‌کن را کاهش دهید.
• حین مکالمه توجه خود را به فرد معطوف کنید.
• هنگام صحبت به وی نگاه کنید.
• در صورتی‌که در درک گفته‌های فرد دچار اشکال شدید، به وی اطلاع دهید(به این جهت که از استراتژی‌ها استفاده نماید)
• بخشی از گفته را که متوجه شده اید، بیان کنید تا گوینده مجبور نباشد تمام گفته‌ی خود را دوباره تکرار کند.
• اگر همچنان منظور وی را درک نکردید، از سؤال‌های بله /خیر استفاده کرده یا از فرد بخواهید منظورش را برای شما بنویسد.