تعریف

آپراکسی گفتار، یک اختلال حرکتی گفتار است. پیامی که از مغز به دهان می‌رسد، بهم ریخته است و علی‌رغم عدم وجود ضعف عضلانی، فرد نمی‌تواند لبها یا زبان خود را برای تولید صحیح صدا صحیح حرکت دهد. شدت آپراکسی به ماهیت آسیب مغزی بستگی دارد. آپراکسی می‌تواند در ترکیب با دیزآرتری یا آفازی رخ دهد. آپراکسی گفتار با نام آپراکسی اکتسابی گفتار، آپراکسی کلامی و دیس‌پراکسی نیز شناخته می شود .

 

نشانه‌ها و علائم

افراد دچار آپراکسی می‌دانند که می‌خواهند چه واژه‌ای را بیان کنند، اما مغز آنها در هماهنگی حرکات عضلات دخیل در تولید صداهای آن واژه دچار اشکال است؛ در نتیجه ممکن است چیزی کاملا متفاوت با  هدف خود بیان کنند و یا واژه‌ای جدید از خود بسازند. ممکن است فرد خطای خود را تشخیص دهد و برای بیان هدف خود مجددا” تلاش کند که گاهی منجر به تولید صحیح واژه و گاهی خطای دیگری می‌شود.‌ این وضعیت ممکن است فرد را کلافه و سر‌در‌گم کند.

افراد دچار آپراکسی ممکن است موارد زیر را نشان دهند

• اشکال در تقلید و تولید صداهای گفتاری که با خطاهایی همچون خرابگویی، جانشینی و حذف مشخص می‌گردند.
• خطاهای گفتاری بی ثبات
• کورمال کردن زبان و لب‌ها برای تولید صداها و واژه‌هایی خاص
• سرعت پایین گفتار
• ریتم و آهنگ گفتار آسیب دیده
• گفتار اتوماتیک از قبیل سلام و احوالپرسی بهتر از گفتار هدفمند
• عدم توانایی در تولید هیچ صدایی، در موارد شدید

 

علل

آپراکسی گفتار ناشی از آسیب به بخش‌هایی از مغز است که هماهنگی حرکات عضلات را کنترل می‌کنند. علت شایع آپراکسی اکتسابی، سکته است. سایر علل شامل آسیب به سر، دمانس، تومورهای مغزی و اختلالات نورو لوژیک پیشرونده می‌باشد.

 

 تشخیص

آسیب شناس گفتار و زبان ارزیابی گفتاری دقیق جهت تعیین ماهیت و شدت آپراکسی انجام می‌دهد. این ارزیابی شامل مهارت‌های دهانی –حرکتی، آهنگ گفتار و تولید صداهای گفتاری در بافت‌های مختلف است.

 

 درمان‌

تمرکز درمان بر طرحریزی‌، توالی و هماهنگی حرکات عضلانی دخیل در گفتار است. اغلب لازم است عضلات گفتاری برای تولید صحیح صداهای گفتاری و توالی صداها در واژه، بازآموزی ‌شوند. تمریناتی جهت تکرار صداها به دفعات زیاد طراحی شده‌اند تا فرد حرکات دهانی صحیح مورد نیاز برای تولید صداها را تمرین کند. فرد مبتلا به آپراکسی ممکن است نیاز داشته باشد که سرعت گفتار خود را کاهش دهد تا بتواند صداهای گفتاری را به طور صحیح تولید کند. در موارد شدید ممکن است استفاده از ابزارهای مکمل و جایگزین ضروری باشد(همچون اشارات یا ابزارهای الکترونیکی).