آپراکسی دوران رشد

تعریف

آپراکسی گفتار دوران کودکی (CAS- Childhood Apraxia of Speech) یک اختلال حرکتی گفتار است. کودکانی که دچار CAS هستند، در بیان صداها، هجاها و واژه‌ها اشکال دارند. علت این ناتوانی ضعف عضلانی یا فلجی نیست؛ بلکه مغز در طرحریزی حرکتی اندام‌های مختلف مورد نیاز برای گفتار(مثل لب‌ها، فک و زبان) دچار مشکل است. کودک می‌داند که می‌خواهد چه بگوید، ولی مغز در هماهنگی حرکات عضلانی مورد نیاز برای آن واژه اشکال دارد.

نشانه‌ها و علائم

کودکان دچار CAS مشابه هم نیستند و تمام علائم و نشانه‌هایی که در زیر آورده شده‌اند، ممکن است در تمام کودکان دیده ‌نشوند.

در سنین بسیار پایین:

• عدم آواسازی نوزاد
• تأخیر در بیان اولین واژه‌ها و حذف برخی صداها از واژگان اولیه‌ی کودک
• تعداد همخوان‌ها و واکه‌های محدود
• اشکال در ترکیب صداها، مکث‌های طولانی بین صداها
• ساده‌کردن واژه‌ها با جایگزین کردن صداهای دشوار با صداهای آسان یا حذف صداهای دشوار(اگرچه تمام کودکان این کار را انجام می‌دهند، ولی کودکان دچار CAS این کار را به میزان زیادی انجام می‌دهند.)
• اشکال در غذا خوردن

در کودکان بزرگ‌تر:

• خطاهای گفتاری بی‌ثبات(که با سن کودک تناسب ندارد)
• درک بسیار بهتر از بیان
• اشکال در تقلید گفتار، اما گفتار تقلیدی واضح‌تر از گفتار خودانگیخته است.
• کورمال کردن حین تلاش برای تولید صداها یا هماهنگی لب‌ها، زبان و فک در حرکات هدفمند
• اشکال واضح در تولید واژه‌ها و عبارات بلند نسبت به کوتاه
• اشکال بیشتر در تولید صداهای گفتاری به هنگام اضطراب
• گفتار نامفهوم، بویژه برای افراد غریبه
• گفتار یکنواخت و یا تکیه‌گذاری اشتباه

سایر مشکلات بالقوه

• تأخیر در رشد زبان
• سایر مشکلات زبانی همچون واژه‌یابی
• اشکال در انجام حرکات ظریف و هماهنگی حرکتی
• حساسیت دهانی بیش از حد یا کمتر از حد نرمال(بعنوان مثال اجتناب از مسواک زدن یا خوردن غذاهای ترد، ناتوانی در شناسایی یک شئ در دهان از طریق لمس دهانی)
• اشکال در خواندن، هجی کردن و نوشتن

علل

در بسیاری از موارد علت این اختلال ناشناخته است. در برخی موارد نیز علل زیر در ایجاد آن دخیل هستند:

• اختلالات و سندرم‌های ژنتیکی
• سکته‌ی مغزی یا آسیب به سر

تشخیص

تشخیص اختلال پس از انجام تست شنوایی جهت اطمینان از سلامت حس شنوایی و نیز رد سایر اختلالات گفتار و زبان، صورت می‌گیرد. بعلاوه ارزیابی مهارت‌های حرکتی-دهانی، آهنگ گفتار و رشد صداهای گفتاری نیز ضروری است.

درمان‌

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کودکان دچار CAS در صورت دریافت برنامه‌ی درمانی منظم و فشرده(۵-۳ بار در هفته) به بیشترین پیشرفت دست می‌یابند. در اوایل برنامه‌ی درمانی، جلسات انفرادی مفید‌تر از جلسات گروهی است؛ اگرچه ممکن است با پیشرفت برنامه، شرکت در جلسات گروهی در ترکیب با انفرادی، مفید واقع گردد.

تمرکز مداخلات درمانی در CAS بر طرحریزی، توالی و هماهنگ‌کردن عضلات دخیل در گفتار است. از آنجائیکه CAS بدلیل ضعف عضلانی نیست، تمریناتی که صرفا برای افزایش قدرت عضلانی طراحی شده‌اند، کمک چندانی به فرد نمی‌کنند.

دریافت فیدبک از حواس مختلف از قبیل لمس، بینایی(مشاهده‌ی خود در آینه) و شنیداری بسیار سودمند است. با استفاده از این فیدبک‌های چند حسی، کودک می‌تواند هجاها، واژه‌ها و جمله‌های طولانی‌تری بیان کند.

انجام منظم تمرینات در منزل بسیار مهم است و نکته‌ای که باید بدان توجه کرد این است که درمان CAS نیازمند زمانی طولانی است. کودکان مبتلا به این اختلال نیاز به محیطی حمایت‌گر دارند که در برقراری ارتباط موفق به آنها کمک کند.