کاردرمانی با رویکرد شناختی

تعریف کاردرمانی:
کاردرمانی استفاده از فعالیت‌های هدفمند برای جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی و دادن استقلال برای انجام کارهای افرادی است که به نوعی دچار آسیب جسمی، ذهنی یا روانی هستند. از نظر انجمن کاردرمانی آمریکا (AOTA) کاردرمانی عبارت است از استفاده از فعالیت‌های هدفمند برای افرادی که در اثر آسیب یا بیماری دچار محدودیت اختلال عملکرد روانی، اجتماعی، رشدی یا یادگیری شده‌اند، به منظور ایجاد حداکثر استقلال، جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی.
کاردرمانگران شرایط درمانی را برای تمام سنین در گستره‌ای با تنوع بسیار زیاد فراهم می‌کنند. مانند توانبخشی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، توانبخشی در منزل، برنامه‌های توانبخشی روزانه و …. برای ریختن طرح درمانی، کاردرمانگران باید به تمام جنبه‌های فیزیکی، شناختی، روانی-اجتماعی و نیازهای محیطی که می‌تواند بر مراجع تأثیر بگذارد آگاهی کامل داشته باشند.

کاردرمانی با اهداف جزئی و کلی به منظور بهبود وضعیت فرد در سه سطح جسم، ذهن و روان ارائه می شود. اما بازگشت مجدد فرد به اجتماع، افزایش استقلال او در زندگی و ارتقا مشارکت های اجتماعی فرد از اهداف اصلی کاردرمانی محسوب می شوند. مراجعه کننده باید بتواند در طی درمان یا پس از پایان آن کارهای روزمره و روتین خود را بدون نیاز به شخص دیگری انجام دهند. در حقیقت کاردرمانی به از بین بردن وابستگی و افزایش استقلال ذهنی و فیزیکی فرد کمک شایانی خواهد کرد.
دانش کاردرمانگران در حیطه رشد و تکامل کودک و آشنایی آنها با سیستم های حسی، حرکتی، شناختی و درکی، اساس درمان های رشدی ارزیابی و مداخله های آنها در رابطه با کودکان با ناتوانی یادگیری است.

کاردرمانی با رویکرد شناختی حرکتی تکنیکی است شامل روش‌ها و تمریناتی که به صورت خاص بر ارتقاء هماهنگی بین ذهن و بدن تمرکز دارند. این روش‌ها از جمله تمرینات شناختی و حرکتی هستند که باعث افزایش آگاهی افراد از حرکات خود و تاثیر آن‌ها بر روی عملکرد ذهنی و جسمی می‌شوند

مولفه های کلیدی کاردرمانی شناختی- حرکتی

1. ادغام مهارت های شناختی و حرکتی:

• درمان شناختی حرکتی بر پیوستگی فرآیندهای شناختی و مهارت های حرکتی تاکید دارد. تحقیقات نشان می دهد که تقویت عملکردهای شناختی می تواند منجر به بهبود عملکرد حرکتی شود و بالعکس. این تمرکز دوگانه به ویژه برای افراد مبتلا به ناتوانی های یادگیری، اختلالات هماهنگی رشد و سایر شرایط موثر بر حرکت و شناخت مفید است.

2. آگاهی و کنترل:

• هدف این درمان افزایش آگاهی افراد از حرکاتشان است و به آنها کمک می کند تا بفهمند چگونه این حرکات بر عملکرد شناختی آنها تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، تمرینات ممکن است شامل پیروی از دستورالعمل های چند مرحله ای در حین درگیر شدن در فعالیت های بدنی باشد که به بهبود توجه و هماهنگی حرکتی کمک می کند.

3. مداخلات هدفمند:

• مداخلات خاص ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• تمرینات شناختی: وظایفی که برای تقویت حافظه، توجه و مهارت های حل مسئله در حین انجام حرکات فیزیکی طراحی شده اند.
• فعالیت‌های حرکتی: تمرین‌هایی که بر بهبود هماهنگی، تعادل و قدرت از طریق انجام وظایف بدنی تمرکز دارند.
• فعالیت‌های حرکتی: تمرین‌هایی که بر بهبود هماهنگی، تعادل و قدرت از طریق انجام وظایف بدنی تمرکز دارند.
  مزایای یکپارچگی شناختی حرکتی
• نتایج یادگیری پیشرفته: کودکان دارای ناتوانی های یادگیری معمولاً با استفاده از تکنیک های ادغام شناختی- حرکتی، پیشرفت های قابل توجهی در عملکرد تحصیلی نشان می دهند. این رویکرد به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های ضروری مورد نیاز برای خواندن، نوشتن و سایر وظایف تحصیلی را توسعه دهند.
• بهبود توجه و تمرکز: درگیر شدن در فعالیت های بدنی که نیاز به تلاش شناختی دارد می تواند به حفظ علاقه و تمرکز کودکان کمک کند و منجر به مشارکت کلی بهتر در فعالیت های یادگیری شود.

کاردرمانی شناختی حرکتی رویکردی حیاتی است که مهارت های شناختی و حرکتی را از طریق مداخلات هدفمند افزایش می دهد. با تمرکز بر رابطه بین ذهن و بدن، درمانگران می توانند به افراد کمک کنند تا آگاهی خود را از حرکات بهبود بخشند و منجر به عملکرد بهتر در فعالیت های روزانه شوند. این رویکرد جامع نه تنها به چالش‌های خاص می‌پردازد، بلکه رفاه و استقلال کلی را ارتقا می‌دهد.
سال‌ها پیش، باور عمومی بر این بود که مهارت‌های شناختی و حرکتی به طور مستقل عمل می‌کنند. با این حال، تحقیقات گسترده وابستگی متقابل قابل توجهی را بین این دو حوزه نشان داده است. مطالعات نشان داده‌اند که وقتی کودک پیشرفت‌های شناختی می‌کند، اغلب در مهارت‌های حرکتی آن‌ها بهبود می‌یابد و بالعکس. این درک پیامدهای مهمی برای آموزش، درمان و رشد کودک دارد.

بینش های کلیدی در مورد وابستگی متقابل مهارت های شناختی و حرکتی

1. یکپارچگی شناختی حرکتی:

•  تحقیقات نشان می دهد که مهارت های شناختی و حرکتی به هم مرتبط هستند. به عنوان مثال، درگیر شدن در فعالیت های فیزیکی که نیاز به پردازش شناختی دارند، می تواند هم هماهنگی حرکتی و هم عملکردهای شناختی مانند حافظه و توجه را افزایش دهد.

2. نظریه های رشد:

•  تئوری های رشد کودک، مانند نظریه هایی که توسط ژان پیاژه ارائه شده است، بر نقش تعامل فیزیکی با محیط در رشد شناختی تاکید دارند. در مرحله حسی-حرکتی که از بدو تولد تا تقریباً دو سالگی رخ می دهد، کودکان از طریق تجربیات حسی و حرکات فیزیکی با دنیای خود آشنا می شوند.

3. تاثیر فعالیت بدنی:

• مطالعات نشان داده اند که فعالیت بدنی منظم می تواند منجر به بهبود عملکرد شناختی شود. به عنوان مثال، کودکانی که در فعالیت های بدنی ساختاریافته شرکت می کنند، اغلب تمرکز، توانایی حل مسئله و عملکرد تحصیلی بهتری از خود نشان می دهند.

4. کاربردهای درمانی:

• در محیط‌های کاردرمانی و آموزشی، ادغام فعالیت‌های شناختی حرکتی می‌تواند به ویژه برای کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری یا تأخیر رشد مفید باشد. فعالیت‌هایی که حرکت را با وظایف شناختی ترکیب می‌کنند - مانند پیروی از دستورالعمل‌ها در حین بازی - می‌توانند هم مهارت‌های حرکتی و هم توانایی‌های شناختی را افزایش دهند.

5. راهبردهای آموزشی:

•  مربیان تشویق می شوند تا محیط های یادگیری را ایجاد کنند که تعامل فعال را از طریق حرکت ارتقا دهد. ترکیب بازی‌ها و تمرین‌هایی که هم به فعالیت بدنی و هم به پردازش ذهنی نیاز دارند، می‌تواند ارتباط بین مهارت‌های شناختی و حرکتی را تقویت کند.
  شناخت وابستگی متقابل بین مهارت های شناختی و حرکتی بر اهمیت رویکردهای کل نگر در رشد کودک تاکید می کند. با تقویت همزمان هر دو حوزه از طریق فعالیت های یکپارچه، مراقبان، مربیان و درمانگران می توانند از رشد کلی کودکان حمایت کنند که منجر به بهبود نتایج در یادگیری، رفتار و عملکرد روزانه شود.
  تمرینات شناختی-حرکتی در رسیدگی به اختلالات مختلف مانند ناتوانی های یادگیری، اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و فعالیت های درمانی آموزشی برای کودکان دارای آسیب شنوایی و کودکان دارای طیف خفیف تا متوسط اوتیسم بسیار موثر است. این تمرینات نقش مهمی در مداخلات کاردرمانی، به ویژه برای اختلالات یادگیری مرتبط با خواندن، نوشتن و ریاضیات دارند.

یافته های کلیدی

1. اثربخشی در اختلالات یادگیری:

• تحقیقات نشان می دهد که تمرینات شناختی- حرکتی به طور قابل توجهی مهارت های شناختی (مانند توجه و حافظه) و مهارت های حرکتی را در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری خاص (SLD) بهبود می بخشد. یک مرور سیستماتیک نشان داد که تمرینات ادراکی-حرکتی (PM) می تواند عملکرد تحصیلی را در کنار مهارت های شناختی و حرکتی افزایش دهد.

2. تاثیر بر کمبود توجه:

•  نشان داده شده است که آموزش شناختی حرکتی علائم ADHD را کاهش می دهد و در عین حال سازگاری اجتماعی و مهارت های حرکتی را در کودکان پیش دبستانی بهبود می بخشد. این نشان می دهد که ادغام فعالیت بدنی با وظایف شناختی می تواند به مدیریت موثر چالش های مرتبط با توجه کمک کند.

3. کاربرد در اختلالات طیف اوتیسم:

•  برای کودکان در طیف اوتیسم، مداخلات شناختی-حرکتی می تواند مشارکت بهتر در محیط های آموزشی را با افزایش مهارت های اجتماعی و هماهنگی حرکتی تسهیل کند. ادغام این تمرینات در برنامه های درمانی برای ارتقای رشد کل نگر ضروری است.

4. ادغام کاردرمانی:

• در زمینه کاردرمانی، تمرینات شناختی حرکتی بخش قابل توجهی از برنامه های درمانی کودکان دارای ناتوانی یادگیری را تشکیل می دهد. این تمرین‌ها نه تنها جنبه‌های شناختی یادگیری را مورد توجه قرار می‌دهند، بلکه هماهنگی فیزیکی را نیز بهبود می‌بخشند، که برای کارهایی مانند نوشتن و خواندن حیاتی است.
  تمرینات شناختی حرکتی جزء ضروری کاردرمانی برای کودکانی است که با ناتوانی های یادگیری، کمبود توجه و چالش های رشدی مواجه هستند. با تمرکز بر ادغام مهارت های شناختی و حرکتی، این مداخلات می تواند منجر به بهبود نتایج تحصیلی، افزایش تعاملات اجتماعی و به طور کلی کیفیت بهتر زندگی برای کودکان آسیب دیده شود. شواهد از استفاده مداوم از این تکنیک ها در محیط های درمانی برای تقویت توسعه و استقلال همه جانبه حمایت می کند.

1. یافته های کلیدی از تحقیقات:

• یک مطالعه نشان داد که یک مداخله مبتنی بر مدرسه با هدف بهبود مهارت‌های حرکتی بنیادی (FMS) منجر به افزایش قابل توجهی در عملکرد حرکتی و تناسب اندام مرتبط با سلامت در بین کودکان مبتلا به DCD شد. این نشان می‌دهد که برنامه‌های ورزشی هدفمند می‌توانند به طور موثر چالش‌های جسمی و شناختی را که این کودکان با آن مواجه هستند، برطرف کنند.

2. یکپارچگی شناختی حرکتی:

• نشان داده شده است که مداخلات شناختی حرکتی تأثیر مثبتی بر توجه و تمرکز دارد. با ادغام فعالیت های بدنی که نیاز به درگیری شناختی دارند، کودکان می توانند بهبودهایی را در توانایی تمرکز و پردازش اطلاعات تجربه کنند.

3. مزایای بلند مدت:

•  اثرات این مداخلات نه تنها فوری است، بلکه می تواند مزایای ماندگاری نیز داشته باشد. کودکانی که در فعالیت‌های شناختی- حرکتی منظم شرکت می‌کنند، لذت و شایستگی بیشتری را گزارش می‌کنند که می‌تواند در طول زمان به مشارکت پایدار در فعالیت‌های بدنی کمک کند.

4. رویکرد کل نگر به درمان:

• درمان شناختی حرکتی هم به مهارت های حرکتی و هم به عملکردهای شناختی می پردازد و آن را به یک رویکرد جامع برای کودکان دارای ناتوانی های یادگیری تبدیل می کند. این تمرکز دوگانه به تسهیل رشد کلی کمک می‌کند و به کودکان اجازه می‌دهد به عملکرد تحصیلی و تعاملات اجتماعی بهتری دست یابند.

5. کاربردهای عملی:

• کاردرمانگران می توانند تمرینات شناختی حرکتی را در برنامه های درمانی خود برای کودکان دارای چالش های یادگیری بگنجانند. فعالیت‌ها ممکن است شامل بازی‌هایی باشند که نیاز به پیروی از دستورالعمل‌ها در حین درگیر شدن در حرکات فیزیکی دارند، در نتیجه مهارت‌های شناختی و حرکتی را به طور همزمان تقویت می‌کنند.
  مداخلات ورزشی شناختی حرکتی برای بهبود عملکرد کلی کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشد و سایر چالش های یادگیری ضروری است. با تمرکز بر ادغام مهارت‌های شناختی و حرکتی، این درمان‌ها می‌توانند به بهبود عملکرد تحصیلی، بهبود توجه و کیفیت زندگی بهتر برای کودکان آسیب‌دیده منجر شوند. شواهد از استفاده مداوم از این تکنیک ها در محیط های درمانی برای تقویت توسعه و استقلال همه جانبه حمایت می کند.
  سالها قبل، فرض بر اين بود كه مهارت هاي شناختي و حركتي بصورت مجزا از هم كار مي كنند، در صورتي كه طي تحقيقات و پژوهش هاي زيادي مشخص شد هر چقدر كودك از لحاظ شناختي رشد و پيشرفت چشمگيري داشته باشد، به لحاظ حركتي هم پيشرفت خواهد کرد و بالعكس
  مجوعه تمرینات شناختی حرکتی در اختلالاتی همچون انواع اختلالات یادگیری، نقص توجه و فعالیتهای درمانی آموزشی در کودکان کم شنوا، سطوح متوسط و خفیف طیف اتیسم کاربرد و تاثیر بسزایی دارد. در مبحث مداخلات درمانی کاردرمانی در اختلالات یادگیری از جمله اختلالات خواندن، اختلالات نوشتن و اختلال ریاضی، همسو با فعالیت های بخش کاردرمانی ذهنی، بخش مهمی از برنامه درمان بر عهده کاردرمان شناختی حرکتی می باشد.
  تحقیقات نشان داده‌اند که مداخلات تمرینی می‌توانند عملکرد حرکتی و توجه کودکان دارای اختلال هماهنگی رشدی را بهبود بخشند. نتایج یک مطالعه نشان داد که مداخله‌های حرکتی و شناختی تأثیر مثبتی بر عملکرد کلی کودکان دارد، به‌ویژه در زمینه‌های توجه و تمرکز. این یافته‌ها تأکید می‌کنند که کاردرمانی با رویکرد شناخت حرکتی نه تنها به تقویت مهارت‌های حرکتی کمک می‌کند بلکه بر بهبود عملکردهای شناختی نیز تأثیرگذار است. این نوع درمان برای کودکانی که با چالش‌های یادگیری مواجه هستند، می‌تواند راهگشا باشد و آن‌ها را در مسیر پیشرفت قرار دهد.